مشاوره حقوقی استرداد جهیزیه | 845 مشاوره

شروع زندگی مشترک مستلزم اجرای یک سری آداب و تشریفات خاصی است که قانونا مرد موظف به تهیه منزل است. قانون صراحتا عنوان می‌کند که شوهر باید اقدامات لازم جهت تهیه مسکن را انجام دهد و زن تکلیفی در این زمینه ندارد. در عین حال که منزل مشترک توسط مرد تهیه می‌شود، عرف جامعه ما ایجاب می‌کند که لوازم ضروری برای زندگی نیز از طرف زن تهیه شود. 

البته قانون مدنی نیز تهیه کردن اثاث منزل را همانند مسکن، تکلیفی برای مرد در نظر گرفته است و از این حیث، زوجه نقشی در تهیه مسکن و لوازم منزل ندارد. اما در این زمینه قانون چندان مورد عمل قرار نگرفته و مبنا عرفی برای تهیه اثاث منزل در نظر گرفته می‌شود. 

جهیزیه اصطلاحی آشنا در روابط زن و شوهری محسوب می‌شود و زوجین برای شروع زندگی، لازم است که یک سری وسایل مورد نیاز زندگی خود را تامین کنند. با توجه به این که به لحاظ قانونی، مرد وظیفه دارد که منزل را تهیه کند، در قبال آن نیز زن باید از عهده مهیا کردن اثاثیه منزل برآید. تهیه اثاث منزل از طرف زن، مبنای قانونی نداشته و بر اساس عرف عمل می‌شود. 

در هر صورت به لحاظ عرفی، رسم بر این است که وسایل منزل از طرف زن تهیه شود، بنابراین مالک این اموال محسوب شده و می‌تواند هرگونه تصرفی در آن بنماید. وسایل منزل که در شروع زندگی زوجیت مهیا می‌شود، در اصطلاح عرفی به آن جهیزیه گفته می‌شود. زوجه از لحاظ عرفی، مالک جهیزیه محسوب شده و در هر زمان که بخواهد می‌تواند آن‌ها را از منزل شود، ببرد. به تناسب رابطه زوجیت، شوهر نیز می‌تواند از جهاز زن استفاده کند و هدف از تهیه وسایل منزل این است زن و شوهر به صورت مشترک از آن استفاده کنند. 

یکی از مواردی که سبب اختلاف بین زن و شوهر می‌شود، بحث استرداد جهیزیه است. از آن جهت که زن مسئولیت تهیه اثاث منزل را بر عهده دارد، قانونا و عرفا مالک آن‌ها محسوب می‌شود و شوهر نمی‌تواند در این زمینه ادعایی را داشته باشد. تصور کنید که زوجین قصد جدایی از یکدیگر را داشته و در این شرایط طبیعتا زوجه برای بردن جهاز خود از منزل شوهر اقدام می‌کند. 

اختلاف بین طرفین از زمانی آغاز می‌شود که شوهر اجازه چنین کاری را به زوجه نداده و در این صورت، برای آن که زن بتواند بدون دردسر برای استرداد جهیزیه اقدام کند، از همسر خود شکایت می‌کند. اگر زن و شوهر در مورد متعلق بودن جهیزیه به زن به توافق برسند، نیازی به ثبت شکایت از طرف زوجه نیست و وی می‌تواند هر زمان که بخواهد جهیزیه را با خود نقل مکان کند. 

برای طرح دعوا استرداد جهیزیه، لازم است که با وکلا دادگستری صاحب سبک در امر وکالت، مشورت گرفته و از مشاوره حقوقی این افراد نهایت استفاده را ببرید. اقامه دعوا استرداد جهیزیه مانند سایر دعاوی حقوقی، نیازمند انجام مراحلی مانند تنظیم دادخواست و ثبت آن در دفاتر خدمات قضایی و به تبع آن طی کردن فرآیند دادرسی است. 

تهیه جهیزیه منزل بر اساس قانون مدنی

بسیاری از تشریفات مربوط به عقد ازدواج، مبنای عرفی دارند و قانون ایران نیز در مورد جهیزیه، مقررات خاص و جداگانه‌ای را وضع نکرده است. در واقع مسائل مربوطه جهیزیه به صورت توافقی بین زن و شوهر و خانواده‌های آن حل و فصل می‌شود و کمتر شاهد آن هستیم که زوجین در این زمینه از یکدیگر شکایت داشته باشند. 

به طور کلی، خانواده عروس برای تشکیل زندگی زوجین، موظف هستند که اثاث منزل را تهیه کنند که البته این موضوع مبنای قانونی ندارد. در واقع می‌توان گفت که در این زمینه، قانون و عرف در تضاد یکدیگر هستند و هرکدام نظریات مختلفی را بیان می‌کنند. از این حیث قصد داریم در این بخش به بررسی تهیه جهیزیه از لحاظ قانونی بپردازیم. 

ماده 1107 قانون مدنی ایران، تعریف کلی از نفقه بیان کرده است که اثاث منزل را در زمره نفقه زن در نظر گرفته است. این موضوع بدین معناست که قانون، تهیه وسایل منزل را تکلیفی برای زوج تعیین کرده است و بر همین اساس، می‌توان گفت که جهیزیه عنوان بخشی از نفقه، تکلیف شرعی و قانونی است که مسئولیت مهیا کردن آن بر عهده شوهر قرار داده شده است. 

البته عرف، موضوع دیگری را عنوان می‌کند که زن باید جهیزیه منزل را تهیه کند و شوهر نیز وظیفه ای در این زمینه نخواهد داشت. به لحاظ کلی، عرف در مقایسه با قانون در مورد مسائل جهیزیه، اولویت دارد و عملا در این زمینه آنچه که عرف جامعه ایجاب می‌کند، در دستور کار قرار می‌گیرد. 

به طور معمول برای آن که در شروع زندگی بین زن و شوهر اختلافی پیش نیاید، خانواده‌های طرفین در مراسم نامزدی در این زمینه توافقات لازم را انجام می‌دهند. در هر صورت اگر از بعد قانونی به این مسئله توجه کنیم، شوهر موظف به تهیه جهیزیه است اما از دیدگاه عرفی، تهیه کردن جهیزیه می‌باست از طرف زن صورت گیرد. 

در چه صورتی دعوا استرداد جهیزیه در دادگاه مطرح می‌شود؟

شاید برایتان جالب باشد اما زن می‌تواند در مورد موضوعات مرتبط با جهیزیه از همسر خود شکایت کند که البته مراجع قضایی به اینگونه شکایات نیز رسیدگی می‌کنند. در صورتی که زوجه، جهیزیه را تهیه کرده باشد، به عنوان مالک این اموال، حق دارد که هرگونه تصرفی در آن داشته باشد و در هر شرایطی، این وسایل را از منزل شوهر ببرد. حال اگر تهیه جهیزیه از طرف زن انجام نشده باشد، طبیعتا دیگر در این زمینه حقی ندارد و نمی‌تواند ادعایی مالکین برای این اموال را داشته باشد. 

در هر صورت، به جهت آن که زوجه عرفا باید برای مهیا کردن اثاث منزل اقدام کند، جهیزیه متعلق به او بوده و در این شرایط، شوهر امکان ممانعت از تصرف همسر در این اموال را نخواهد داشت. اصولا زمانی که زن و شوهر قصد طلاق گرفتن از هم را دارند، زوجه تصمیم به بردن وسایل می‌گیرد. حال اگر شوهر به دلایل مختلف اجازه انجام چنین کاری را ندهد، زوجه برای رسیدن به حق خود ناچار به طرح دعوا خواهد شد. 

زمانی بحث طرح دعوا استرداد جهیزیه در دادگاه مطرح می‌شود که زوجه ادعای حق مالکیت در جهیزیه را داشته و قصد دارد آن‌ها را مسترد کند اما زوج اجازه انجام این امر را به او نمی‌دهد. در شرایطی که زوجین توافق می‌کنند که اموال جهیزیه، به زن تعلق دارد و او قانونا حق دارد که این وسایل را با خود ببرد، بحث طرح شکایت و رسیدگی قضایی در این زمینه منتفی است. 

با توجه به این که زن و شوهر در خصوص جهیزیه، با هم به توافق نرسیده و دچار اختلاف با هم شده اند، باید این مشکل را از طریق قانونی حل و فصل کرد. در واقع شوهر در مقابل ادعای زوجه، مدعی است که بخشی از اموال جهیزیه نیز از طرف او خریداری شده است که طرفین چه زن و چه مرد باید مدرک و مستند قانونی را در اختیار دادگاه قرار دهند تا ادعای آن‌ها از طرف قاضی مورد تایید قرار گیرد. 

بنابراین می‌توان به این شکل بیان کرد که اگر زن و شوهر اختلافی در مورد استرداد جهیزیه نداشته باشند، لزومی برای طرح دعوا نیست و بدون مشکل خاصی می‌توانند در این خصوص توافق کنند که وسایل منزل توسط زن تهیه شده و حق استرداد آن‌ها را دارد. 

در طرح دعاوی استرداد جهیزیه، غالبا اختلاف به دلیل عدم موافقت زوج نسبت به بردن وسایل منزل از طرف زوجه است که اگر زن، مدرک قانونی برای اثبات ادعای خود دارد، بهتر است در اسرع وقت برای طرح شکایت اقدامات لازم را انجام دهد تا به آنچه که می‌خواهد برسد. 

در صورتی که توافقی در این زمینه بین زن و شوهر انجام نشده باشد، روش های دیگری نیز برای استرداد جهیزیه وجود دارد که در ادامه به بررسی هر یک از آن‌ها می‌پردازیم. 

مشاوره حقوقی روش استرداد جهیزیه با مدرک قانونی

در بخش قبل به این موضوع پرداخته شد که اگر زن و شوهر به دلایلی امکان توافق بین آن‌ها در خصوص جهیزیه وجود نداشته باشد، ذی نقع باید از طریق قانونی اقدام به ثبت شکایت کند. البته قبل از آن که دعوا استرداد جهیزیه در دادگاه مطرح شود، حتی الامکان توصیه می‌شود که طرفین از راه مسالمت آمیز برای رفع مشکل اقدام کنند. 

زمانی باید راه قانونی و ثبت شکایت برای بحث استرداد جهیزیه را در پیش گرفت که راه حل مناسبی در این زمینه وجود نداشته و سازش و توافق نیز بین طرفین امکان پذیر نباشد. در این صورت ذی نفع یا زوجه باید مقدمات اقامه دعوا علیه شوهر را فراهم کند. 

حال که بحث طرح دعوا استرداد جهیزیه مطرح است، باید به این موضوع توجه کرد که برای اقامه هر دعوایی، خواهان می‌بایست دلایل موجه و قانونی داشته باشد. با توجه به این که اقامه دعوا از طرف خواهان انجام می‌شود، بار مسئولیت اثبات ادعا بر عهده او است. 

در شکایت استرداد جهیزیه نیز رویه به همین صورت است و زوجه برای آن که بتواند به حق خود برسد، باید مدرک قانونی داشته باشد. دلیل موجه برای طرح دعوا استرداد جهیزیه، لیست اموال تهیه شده یا همان سیاهه است. سیاهه در واقع همان لیست اموال جهیزیه است که نشان می‌دهد که زوجه این اموال را تهیه کرده است. از طریق این مدرک می‌توان به خوبی دعوا استرداد جهیزیه را ثابت کرد. 

برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در این زمینه بهتر است که زوجه، لیستی را که مربوط به جهیزیه است را تهیه کند و تمامی وسایل تهیه شده بر روی برگه نوشته و شوهر نیز زیر آن را امضاء کند. سیاهه زمانی اعتبار دارد که در آن امضاء شوهر درج شده باشد. 

تهیه این لیست به عنوان مدرک قانونی برای دعوا استرداد جهیزیه محسوب می‌شود. در واقع زوجه از طریق سیاهه به خوبی می‌تواند برای دادگاه ثابت کند که جهیزیه از طرف او تهیه شده و در این صورت دادگاه در نهایت حکم به استرداد جهیزیه را صادر می‌کند. 

اصلی‌ترین مدرک برای طرح این دعوا، همان لیست اموال جهیزیه است که در این صورت زن می‌تواند این مدرک را پیوست دادخواست نموده و تحویل دادگاه دهد. اقامه دعوا استرداد جهیزیه از طریق سیاهه، به مراتب آسان‌تر از شرایطی است که این مدرک وجود نداشته باشد. 

اگر لیست اموال جهیزیه موجود باشد و همچنین امضاء شوهر نیز در آن قرار داده شده باشد، کاملا این برگه برای دادگاه موجه بوده و به عنوان دلیل قانونی طرح دعوا استرداد جهیزیه محسوب می‌شود. گفتنی است که مدارک دیگر مانند فاکتور خرید اثاث منزل، مدرک قانونی در این زمینه محسوب نمی‌شود و به اندازه سیاهه اعتبار ندارد. 

فاکتور مربوط به جهیزیه، در حکم اماره قضایی است و تایید آن صرفا به نظر قاضی بستگی دارد. سیاهه دلیل موجهی برای اثبات ادعای زوجه در دعوا استرداد جهیزیه محسوب می‌شود و این برگه برای دادگاه موجه می‌باشد. برخی افراد شاید اینگونه تصور کنند که سیاهه یا همان لیست اموال جهیزیه، برای مرجع قضایی چندان کارایی نداشته و نمی‌تواند برای ثابت کردن ادعای خواهان مورد استفاده قرار گیرد. 

شایان ذکر است که در حال حاضر مدرک موجه و قانونی که خواهان به تبع آن می‌تواند برای اثبات دعوا استرداد جهیزیه استفاده کند، سیاهه است. در صورتی که امضا شوهر روی برگه لیست شده موجود نباشد، از لحاظ قانونی چنین برگه‌ای اعتبار قانونی ندارد و در دادگاه نمی‌توان نسبت به آن استناد کرد. 

در صورتی که شوهر ادعا کند که امضا درج شده بر روی برگه متعلق به او نیست، برای بررسی به کارشناسی ارجاع داده می‌شود. در صورت تایید نظر کارشناس، برگه مورد اموال جهیزیه یا سیاهه، معتبر شناخته شده و در این صورت دادگاه به زن اجازه می‌دهد که برای استرداد جهیزیه اقدامات لازم را انجام دهد. 

مشاوره حقوقی استرداد جهیزیه بدون مدرک قانونی

مدرک قانونی برای اقامه دعوا استرداد جهیزیه، سیاهه است که خواهان از این مدرک برای ثابت کردن ادعای خود استفاده می‌کند. حال ممکن است که اموال جهیزیه که از طرف زن تهیه شده بوده است، لیست نشده یا سیاهه مفقود شده باشد.

در این زمینه سوالی که مطرح می‌شود آن است که بدون سیاهه نیز امکان طرح دعوا استرداد جهیزیه وجود دارد یا خیر؟ در واقع خواهان از چه روشی می‌تواند برای اثبات دعوا استرداد جهیزیه اقدام کند؟

به طور کلی اگر لیست اموال تهیه نشده باشد یا لیست تهیه شده به دلایل گم شده و امکان دسترسی به آن وجود نداشته باشد، شرایط برای اثبات دعوا طرح شده کمی دشوار می‌شود. اما در هر صورت روشی که در ابن زمینه در نظر گرفته شده است، استناد به ادله اثبات دعوا است. 

در تمامی دعاوی حقوقی، زمانی که اصحاب دعوا مدرک موجه و قانونی برای اثبات ادعای خود نداشته باشند، باید بر اساس ادله اثبات دعوا اقدام کنند. در این شرایط که خواهان، از ارائه سیاهه معذور است، از طریق شهادت شهود و اقرار خوانده می‌تواند اقدام به ثبت شکایت استرداد جهیزیه کند. 

شهادت شهود یکی از روش‌های قانونی جهت اثبات دعاوی مختلف محسوب می‌شود که خواهان اگر افرادی به عنوان شاهد داشته باشد، می‌تواند مشخصات آن‌ها را در دادخواست ذکر نموده یا استشهادیه‌ای در این زمینه تنظیم کند. در صورتی که زوجه، شاهدانی داشته باشد که بتوانند در محضر دادگاه شهادت دهند که اثاثیه منزل از طرف او تهیه شده و به نوعی متعلق به زن است، می‌تواند آن‌ها را به دادگاه برای انجام ادای شهادت معرفی کند. 

روش دیگر در این زمینه برای اثبات دعوا استرداد جهیزیه، اقرار شوهر است. در واقع شوهر اقرار می‌کند که تمامی اموال موجود در منزل که در طی دوران مشترک از آن استفاده شده است، متعلق به زن است، در این صورت دادگاه راسا مبادرت به صدور حکم استرداد جهیزیه می‌نماید. 

اقرار شوهر به عنوان دلیل محکمه پسند در طرح این شکایت محسوب شده و دادگاه بر همین اساس، به زوجه اجازه بردن جهیزیه از متزل شوهر را نیز می‌دهد. 

مشاوره حقوقی در مورد نحوه طرح دعوا استرداد جهیزیه

طرح دعوا استرداد جهیزیه، مانند سایر دعاوی حقوقی، تشریفات خاص خود را دارد و باید یک سری مراحل قبل از آن که دعوا در مرجع قضایی مطرح شود، انجام گیرد. با توجه به اهمیت این موضوع، دریافت مشاوره حقوقی برای آن دسته از افرادی که در این زمینه وکیل استرداد جهیزیه نگرفته‌اند و قصد دارند شخصا برای ثبت شکایت اقدام کنند، ضروری است. 

برای ثبت شکایت ابتدا لازم است که دادخواستی متناسب با موضوع دعوا تنظیم شود. تنظیم کلیه دادخواست‌ها از جمله دادخواست استرداد جهیزیه، نیازمند داشتن مهارت در نگارش دادخواست و دانش حقوقی است. تنظیم اوراق قضایی مانند دادخواست، فن و مهارت خاص حقوق دارد که طبیعتا هر فردی از عهده انجام آن بر نمی‌آید. 

در صورتی که نگارش دادخواست طبق اصول قانونی انجام نشود، دادگاه دادخواست ارائه شده را رد خواهد کرد و ترتیب اثری به آن داده نمی‌شود. با قاطعیت می‌توان گفت که مهم‌ترین مرحله هر دعوا، چگونگی تنظیم دادخواست است که اگر بر اساس مقررات قانونی تنظیم آن صورت نگرفته باشد، رسیدگی از طرف مرجع قضایی در این زمینه صورت نمی‌گیرد. 

مشاوره حقوقی در مورد طرح دعوا استرداد جهیزیه، صرفا به نحوه تنظیم دادخواست محدود نمی‌شود، بلکه شامل ارائه اطلاعات کافی در مورد نحوه انجام مراحل دادرسی و حضور در جلسات دادگاه و همچنین چگونگی به اعتراض به حکم صادره می‌باشد. 

استفاده از مشاوره حقوقی بنیاد وکلا در مورد استرداد جهیزیه

در صورتی که تمایل به طرح دعوا استرداد جهیزیه را دارید، اما با نحوه ثبت شکایت و انجام مراحل مربوطه آشنا نیستید، توصیه می‌کنیم که در این زمینه از مشاوره حقوقی مجموعه بنیاد وکلا استفاده کنید. 

مشاوره حقوقی بنیاد وکلا به سه روش تلفنی، آنلاین و حضوری ارائه می‌شود که هر کدام از آن‌ها شرایط خاص خود را دارند. مشاوره حقوقی این مجموعه به دلیل آن که توسط وکلای برجسته کشور ارائه می‌شود، کیفیت این خدمات تضمین شده است و از این نظر با اطمینان کافی برای دریافت مشاوره حقوقی اقدام کنید. 

برای دریافت مشاوره حقوقی استرداد جهیزیه با کارشناسان ما در ارتباط باشید تا راهنمایی و اطلاعات لازم در این زمینه در اختیارتان قرار گیرد.