قانونگذار برای برقراری نظم و آرامش عمومی و فردی در جامعه قوانینی را وضع کرده است که عدم رعایت این قوانین موجب بی نظمی و عدم رعایت حقوق افراد در جامعه می شود.
در واقع لازمه برقراری نظم و آسایش وجود قانون است و بر طبق قانون مجازات اسلامی، هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.
اما گاهی فرد شروع به عمل مجرمانه کرده و آن جرم را به طور کامل انجام نداده است، سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا جرمی به وقوع پیوسته است؟ و یا آیا مجازاتی در پی دارد؟ در این مقاله به بررسی شروع به جرم و شرایط تحقق شروع به جرم می پردازیم.
شروع به جرم
گاهی فردی قصد عمل مجرمانه را در ذهن خود دارد و شروع به اجرای آن جرم نیز می کند ولی به دلیل یک عامل خارج از اراده او قصد و هدفش معلق می ماند.
به طور مثال: فردی قصد دارد که ماشینی که در کنار خیابان پارک شده را بدزدد و برای این عمل ابزار سرقت را محیا می کند و شروع به باز کردن قفل خودرو می کند به محض اینکه درب خودرو را باز می کند آژیر ماشین به صدا در می آید و مرتکب از ادامه سرقت باز می ماند، این عمل مرتکب شروع به جرم بوده و مجازات می گردد.
برای تحقق شروع به جرم باید رفتار ارتکابی ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم داشته باشد و وقوع جرم به دلایلی که مرتکب از آن بی اطلاع بوده است غیر ممکن شود.
لازم به ذکر است که شروع به جرم هنگامی مستوجب کیفر است که برای مرتکب آن اجرای کیفری پیش بینی شده است.
شرایط تحقق شروع به جرم
برای تحقق شروع به جرم باید ارکانی وجود داشته باشد . ارکان شروع به جرم عبارتند از:
- قصد ارتکاب عمل مجرمانه:
برای شروع به جرم فرد مرتکب باید قصد مجرمانه قبلی داشته باشد، به عبارت دیگر در جرم های غیرعمدی و جرایم ناشی از تخلفات نظامات دولتی، شروع به جرم منتفی است.
- آغاز و شروع عملیات اجرایی عمل مجرمانه:
در واقع فرد باید رفتاری را مرتکب شود که ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم دارد.
- وجود مانع خارجی یا عدم انصراف ارادی مرتکب:
یعنی فرد به اراده خود آن عمل را ترک نکند بلکه یک مانع خارجی پیش بیاید و مانع از ادامه عمل مجرمانه شود.
