میزان مجاز وصیت از دیدگاه قانون مدنی

ماده ۸۴۳ قانون مدنی – وصیت به زیاده بر ثلث ترکه، نافذ نیست، مگر به اجازه وراث واگر بعض از ورثه اجازه کند، فقط نسبت به سهم او نافذ است.

ماده ۸۴۵ قانون مدنی- میزان ثلث به اعتبار دارایی موصی در حین وفات معین می شود، نه به اعتبار دارایی او در حین وصیت.

تفسیر هر دو ماده

هیچ فردی نمی تواند بیشتر از یک سوم‌ از کل اموال خود را وصیت کند.

در صورتی که میزان وصیت وی بیشتر از یک سوم باشد، تا میزان یک سوم وصیت درست بوده ولی میزانی که اضافی بوده منوط است به اجازه کل ورثه، در صورتی که وصیت مازاد در حق یکی از ورثه باشد بقیه وراث باید آن راقبول کنند، در غیر اینصورت وصیت نسبت به بقیه یک سوم باطل است.

در خصوص میزان اضافی یک سوم اگر قسمتی از وراث مازاد را قبول کنند، در حق آن ها اعمال خواهد شد و نسبت به افرادی که قبول نکرده اند اعمال نخواهد شد.

بعبارت دیگر اگر ورثه‌ها مثلا دو فرزند باشد و یکی از آن ها وصیت مازاد را قبول کند آن میزان از مازاد که سهم او بوده کم شده و به فردی که وصیت به نفع او شده است می رسد اما در خصوص فرزندی که این وصیت را قبول نداشته باشد، قابل اعمال نیست و سهم وی کم نخواهد شد.

نکته اساسی این است که میزان یک سوم از کل اموال باید در زمانی محاسبه شود که فرد فوت نموده است نه در زمانی که وصیت کرده.

مثلا اگر فرد در زمان وصیتش بیشتر از یک سوم وصیت کرده باشد و بعد از فوت او و کسر هزینه های کفن و دفن و بدهی های وی آن میزان وصیت به یک سوم و یا کمتر برسد وصیت درست بوده و قابل اعمال است.