آیا مایل هستید اعلانات مربوط به گفتگوهای آنلاین خود را روی دستگاه
خود دریافت کنید؟
در پنجره باز شده روی دکمه Allow کلیک کنید...
لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
تلفن تماس:
شما می‌توانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ
بگیرید.
لطفا دقت داشته باشید، شما در هر روز تنها
می‌توانید ۳
درخواست ارزیابی حقوقی رایگان ویا ارتباط مستقیم با متخصص ثبت نمایید.
همچنین دقت داشته باشید درصورت عدم انتخاب متخصص، پیام شما برای تمامی متخصصان ارسال شده و ایشان
می توانند ارزیابی خود را از درخواست شما مطرح نمایند.
سال ۷۹ نوزاد ۵ روزه‌ای را از خانواده‌اش به سرپرستی گرفتم. خودم ۴ فرزند داشتم، دو پسر و دو دختر، فاقد سرپرست و شوهر بودم (طلاق). صرفا برای کمک و ثواب فرزند پسر بود. در چهار سالگی اقدام کردم برای شناسنامه، چون در خانه متولد شده بود و گواهی ولادت نداشت. به دادگاه مراجعه کردم، مسئله را عنوان کردم برای دریافت شناسنامه و سرپرستی‌نامه گرفتم. برای اداره سرپرستی از دادگاه مدنی، اداره سرپرستی من را امین صغیر نوشت و ذکر کرد بچه بدون شناسنامه است و گفت با همین برو شناسنامه بگیر و من گرفتم. از ثبت احوال هیچ‌گونه چیزی در شناسنامه به عنوان توضیحات نیست. فامیلی فرزند به نام شوهر طلاق گرفته‌ام ثبت شد. الان پسر ۲۶ ساله شده و پی برده فرزندخوانده است و رفته نفی نسب کرده. آیا من فرزندخوانده غیر قانونی آورده‌ام در صورتی که سال ۷۹ قانون مثل الان سخت نبود برای فرزندخواندگی؟ ممنون از شما.
بر اساس قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست، فرزندخواندگی باید تحت شرایط خاص و با رعایت مراحل قانونی انجام شود. در سال ۱۳۷۹، قوانین فرزندخواندگی نسبت به امروز ساده‌تر بوده است؛ اما همچنان نیاز به رعایت مراحل و دریافت مجوز از مراجع ذی‌صلاح بود.
اگر شما در آن زمان مجوزهای لازم را از دادگاه و اداره سرپرستی دریافت کرده و شناسنامه فرزندخوانده را با رعایت این مراحل گرفته‌اید، احتمالاً مشکلی از نظر قانونی وجود ندارد.
با این حال، اگر فرزند شما اقدام به نفی نسب کرده است، ممکن است موضوع به بررسی دقیق‌تری نیاز داشته باشد و بهتر است با یک وکیل مشورت کنید تا از وضعیت حقوقی دقیق‌تر مطلع شوید.
این پاسخ توسط هوش مصنوعی تولید شده است. لطفاً
توجه
داشته باشید که ممکن
است اطلاعات
ارائه‌شده
به‌طور کامل دقیق
یا قابل اعتماد نباشد. توصیه می‌شود برای تأیید صحت اطلاعات، به مشاوره وکلای مجرب مراجعه کنید.
پاسخ را در سه لایه می‌آورم:
۱) تشخیص این‌که آن‌چه در سال ۱۳۷۹ برای شما صادر شده «سرپرستی قانونی (فرزندخواندگی)» بوده یا صرفا «امین صغیر / قیمومت»؛
۲) آثار وضع موجود (رابطه شما و پسر، وضعیت شناسنامه، ارث، تکلیف نفی نسب و …)؛
۳) آن‌چه امروز می‌توانید برای اصلاح سند و تثبیت جایگاه یکدیگر انجام دهید.
──────────────────────────
۱) چه حکمی در سال ۷۹ صادر شده است؟
قانون حاکم در سال ۱۳۷۹، «قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست» مصوب ۱۳۵۳ بود. طبق مواد ۳ و ۵ آن قانون:
• فقط زن و شوهر دارای شرایط خاص (ایرانی، پنج سال از ازدواج گذشته، حداقل سی سال سن و …) می‌توانستند «سرپرستی دائم» بگیرند؛
• منفردا (به‌ویژه زن مطلقه) امکان صدور حکم «سرپرستی دائم» وجود نداشت؛
• در موارد اضطراری، دادگاه می‌توانست شخص واجد صلاحیتی را «امین صغیر (قیم موقت)» کند تا کودک بدون هویت معطل نماند، اما این امین مادر یا پدر قانونی نمی‌شد.
با توصیفی که نوشته‌اید دادگاه مدنی خاص (شعبه خانواده) برای شما «قرار امین صغیر‌بودن» صادر کرده است، نه حکم فرزندخواندگی. به همین دلیل:
• در شناسنامه، مشخصات شما و همسر سابق به عنوان پدر و مادر درج نشده؛ فقط نام خانوادگی شوهرتان برای کودک انتخاب شده است؛
• در توضیحات شناسنامه نیز عبارتی مبنی بر «فرزندخوانده» یا «به حکم دادگاه» دیده نمی‌شود.
این حالت، از نظر قانون ۱۳۵۳ «فرزندخواندگی» به مفهوم انتقال نسب و ارث نیست؛ یک قیمومت حمایتی بوده است.
──────────────────────────
۲) آثار حقوقی امروز
الف) رابطه نسب و ارث
• چون حکم سرپرستی دائمی صادر نشده، طبق مواد ۱۱۶۷ و ۱۱۶۸ قانون مدنی، شما از نظر حقوقی مادر نسبی یا قانونی او نیستید و بین شما توارث وجود ندارد؛ مگر این‌که امروز مطابق قانون جدید ۱۳۹۲ برای «سرپرستی دائم» اقدام و حکم قطعی بگیرید.
ب) نفی نسب توسط پسر
• چون نام شوهر سابق شما به عنوان پدر در سند آمده، پسر می‌تواند به استناد ماده ۱۱۶۸ ق.م. و مواد ۴۵ و ۴۶ قانون ثبت احوال دعوای «ابطال شناسنامه و حذف نام پدر» یا «نفی ولد» مطرح کند.
• دادگاه با آزمایش DNA یا مدارک پزشکی، به‌راحتی رای به حذف نام پدر می‌دهد؛ در نتیجه شناسنامه جدید با «نام پدر: ناشناس» صادر می‌شود.
ج) مسئولیت کیفری یا اداری شما؟
• اگر در زمان صدور شناسنامه مدارک و دستور دادگاه را ارائه داده‌اید، سوءنیت یا جعل در کار نبوده؛ لذا مسئولیت کیفری متوجه شما نیست؛ خطا (اگر باشد) از اداره ثبت احوال است که بدون درج توضیح «به حکم دادگاه» مشخصات صادر کرده است.
• سازمان ثبت احوال می‌تواند کارمند وقت را تعقیب اداری کند، اما به سرپرست (شما) کاری ندارد.
د) اعتبار نامه‌های قدیمی
• حکم «امین صغیر» هنوز هم معتبر است، ولی چون پسر به سن ۱۸ سال رسیده، قیمومت خودبه‌خود منحل شده (ماده ۱۱۸۰ ق.م.).
• برای اثبات حسن نیت و سابقه سرپرستی، همچنان می‌توانید آن نامه‌ها را در هر مرجع ارائه کنید.
ه) وضعیت طبقه‌بندی یا جرم‌انگاری؟
• هیچ جرم «فرزندخواندگی غیرقانونی» شکل نگرفته؛ تنها خلا این است که مقررات ۱۳۵۳ اجازه فرزندخواندگی دائم به زن فاقد شوهر نمی‌داد و دادگاه ناچار به صدور حکم محدود امین صغیر شده است.
──────────────────────────
۳) چه می‌توانید بکنید؟
۱) اگر هر دو تمایل دارید رابطه مادرـ فرزندی در اسناد رسمی تثبیت شود:
• طبق ماده ۱۷ قانون «حمایت از اطفال و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست» مصوب ۱۳۹۲، زنان مجرد بالای ۳۰ سال می‌توانند حکم سرپرستی دائم (فرزندخواندگی) بگیرند؛ شرط سنی شما الآن تامین است.
• فرزندخوانده شما ۲۶ ساله است؛ ماده ۱۵ همان قانون می‌گوید: «درصورتی‌که فرزندخوانده در زمان تقاضا به سن ۱۸ سال رسیده باشد، صرفا با رضایت کتبی خود او و حکم دادگاه می‌توان سرپرستی دائم را برقرار کرد.»
• نتیجه: با ارائه حکم امین صغیر ۱۳۷۹ + رضایت کتبی پسر، دادگاه خانواده می‌تواند برای «تثبیت نسب قراردادی و حقوق ارث» رای بدهد.
۲) اگر فقط می‌خواهید شناسنامه اصلاح شود:
• بعد از رای نفی نسب، پسر می‌تواند با درخواست اداره ثبت احوال شناسنامه جدید بگیرد؛ در این شناسنامه «نام خانوادگی اختیاری» ــ مثلا فامیلی شما یا یک فامیلی میانجی ــ درج می‌شود؛ نام پدر «نامعلوم» یا خط تیره خواهد بود.
• شما می‌توانید با موافقت کتبی پسر و تایید دادگاه، فامیلی جدید را خودتان پیشنهاد دهید.
۳) مسائل مالی و بیمه‌ای
• حتی بدون فرزندخواندگی ثابت، می‌توانید او را ذی‌نفع بیمه‌ی عمر، وصیت‌نامه تا ثلث اموال یا انتقال مال در زمان حیات کنید تا از نظر اقتصادی حمایت شود.
──────────────────────────
خلاصه پاسخ به سؤال اصلی:
ـ اقدام سال ۷۹ شما «غیرقانونی» نبود؛ اما از نظر حقوقی فرزندخواندگی کامل هم محسوب نمی‌شد، چون قانون آن زمان زن فاقد شوهر را به عنوان سرپرست دائم نمی‌پذیرفت.
ـ نامه‌های دادگاه همچنان معتبرند و نشان می‌دهد با مجوز رسمی عمل کرده‌اید.
ـ پسر می‌تواند بدون مشکل، نام پدر را حذف و شناسنامه اصلاح کند؛ این ربطی به جرم یا سوءسابقه شما ندارد.
ـ اگر می‌خواهید همچنان مادر قانونی او باشید، با استناد به قانون ۱۳۹۲ و رضایت مکتوب فرزند ۲۶ ساله می‌توانید حکم «سرپرستی دائم» بگیرید؛ در این صورت رابطه ارث و سایر حقوق شکل می‌گیرد.
امیدوارم روشن شده باشد؛ اگر روی هر‌کدام از مراحل (مثلا دادخواست فرزندخواندگی جدید یا نحوه اصلاح شناسنامه) توضیح جزئی‌تری خواستید، در خدمت‌ام. 🌺
