آیا صیغه دستی اعتبار دارد؟

با درود
بله
معتبر است

در نکاح موقت مهم تعیین مهریه و مدت است.

بله معتبراست ..مدت ومهریه قطعا می‌بایست تصریح شود

با سلام و عرض ادب ،بله معتبر است

سلام و ارادت 🌹
در فقه امامیه آن‌چه «عقد» را شکل می‌دهد عبارت است از «ایجاب و قبول منشئ»؛ بنابراین مهم این است که قصد زوج و زوجه (یا وکیلشان) به‌صورت یک “ایجاب و قبول” صحیح محقق شود؛ حال می‌خواهد شفاهی باشد یا مکتوب. با این حال چند نکته فنی وجود دارد که باعث شده اصطلاح «صیغه دستی / مکتوب» کمی ابهام پیدا کند. در ادامه، هم از بعد فقهی (حکم شرعی) و هم از بعد حقوقی (قانون ایران) به پرسش شما پاسخ می‌دهم.

۱. اعتبار شرعی صیغه مکتوب
• جمهور فقهای شیعه می‌گویند:
– اگر متن عقد را بنویسند و همان لحظه با قصد انشاء آن را بخوانند یا امضا کنند، «عقد صحیح» است؛ چون کتابت هم نوعی انشاء است (عقد کتبی).
– اگر فقط نوشته شود ولی هیچ قصد انشاء نباشد (مثلا صرف یادداشت یا پیش‌نویس باشد)، عقدی واقع نشده است.
• برخی مراجع (مانند امام خمینی) احتیاط می‌کنند که «احوط» آن است که حتما صیغه به لفظ هم خوانده شود، ولی در صورت تعذر تلفظ، عقد کتبی را کافی می‌دانند.
• خواندن صیغه توسط فرد روحانی یا شاهدان شرط صحت نیست؛ اما مستحب و برای رفع شبهه مفید است.

۲. شرایط الزامی برای صحت عقد موقت (چه شفاهی، چه کتبی)
۱) قصد و رضا: هردو طرف با اراده آزاد عقد کنند.
۲) ایجاب و قبول پشت سر هم:
– زن یا وکیلش: «زوجتک نفسی فی المده المعلومه علی الصداق المعلوم»
– مرد یا وکیلش: «قبلت»
– به هر زبان دیگری هم ‌می‌توان گفت/نوشت، به‌شرطی که معنا همین باشد.
۳) تعیین مهریه و مدت در خود ایجاب: باید دقیق ذکر شود (مثلا ۵ سکه بهار آزادی برای مدت شش ماه).
۴) عدم وجود موانع نکاح: زن در عده نباشد، محرم نسبی/رضاعی نباشند، هم‌کفو شرعی باشند و…
۵) اذن پدر یا جد پدری برای دختر باکره بنابر فتوای اکثر مراجع (برخی، اذن را درصورتی که دختر رشیده و مصلحتش در آن است، لازم نمی‌دانند).
۶) جاری‌شدن عقد در زمان و مکان واحد؛ فاصله زیاد میان ایجاب و قبول نباشد.

۳. جایگاه قانونی در حقوق ایران
– قانون مدنی (م ۱۰۷۵) اصل عقد موقت را به‌رسمیت می‌شناسد؛ برای صحت شرعی نیازی به ثبت نیست.
– اما طبق «قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱» ماده ۲۱، اگر:
• زن باردار شود،
• یا طرفین بخواهند بر آن اثر حقوقی استوار کنند (مهریه، ارث برای فرزند و…)
ثبت در دفترخانه لازم است؛ عدم ثبت مجازات برای زوج دارد.
– بنابراین «دست‌نوشته» ممکن است شرعا عقد را محقق کند اما در مراجع قضایی اثبات آن دشوار و گاهی بی‌اعتبار باشد؛ توصیه می‌شود جهت جلوگیری از سوء‌برداشت، پس از عقد شرعی، آن را در دفترخانه رسمی هم ثبت کنید.

۴. چک‌لیست عملی برای عقد موقت دستی
✅ مهریه و مدت را دقیق روی کاغذ بنویسید.
✅ زن بنویسد: «زوجتک نفسی …» و امضا کند؛ مرد پایین آن بنویسد: «قبلت» و امضا کند.
✅ تاریخ و مکان درج شود.
✅ اگر دختر باکره است، رضایت ولی قهری را هم مکتوب کنید.
✅ دو نفر شاهد بی‌طرف (اختیاری ولی مفید) امضا کنند.
✅ پس از آن، برای محکم‌کاری شفاهی هم همان صیغه کوتاه را بخوانید.

۵. سؤالات متداول
• «آیا ضبط صدای خواندن صیغه لازم است؟»
خیر، ولی برای اثبات بعدی می‌تواند کمک کند.
• «اگر مدت یا مهریه را در متن ننویسیم چه می‌شود؟»
عقد باطل است؛ چون در متعه، مدت و مهر هر دو رکن‌اند.
• «اگر فقط یکی از طرفین امضا کند؟»
ایجاب بدون قبول است؛ عقد منعقد نمی‌شود.

جمع‌بندی
۱. از دید فقه امامیه، عقد موقت «دستی/مکتوب» در صورت قصد انشاء، تعیین مهریه و مدت و نبود موانع، صحیح است—even بدون خواندن.
۲. برای جلوگیری از اختلاف، توصیه جدی این است که حتما صیغه را شفاهی هم اجرا و در دفترخانه رسمی ثبت کنید.
۳. اگر دختر باکره است، اخذ اذن ولی بنابر فتوای غالب مراجع الزامی است؛ عدم رعایت، عقد را باطل یا محل اشکال می‌کند.

امیدوارم پاسخ روشن و مفید بوده باشد. اگر جزئیات بیشتری می‌خواهید (مثل فتوای مرجع خاص یا نحوه تنظیم متن)، بفرمایید با کمال میل درخدمتم🌹.

سلام بله معتبر می باشد.

با سلام بله معتبر می‌باشد