بر اساس قانون مدنی، نفقه زن در عقد دائم بر عهده شوهر است؛ به این معنا که زمانی که زن و مرد به عقد دائم یکدیگر درآمدند، مرد مکلف می شود که به همسر خود نفقه بپردازد. اما با ورود بحث عده وفات به این بحث، شرایط فرق می کند.
پرداخت نفقه به زن از نظر قانونی به قدری با اهمیت است که عدم پرداخت نفقه توسط شوهر ممکن است ضمانت اجراهای کیفری برای وی در پی داشته باشد.
با این وجود، در صورتی که شوهر فوت کرده باشد، پرداخت نفقه به زن با توجه به وضعیت به وجود آمده، احکام مخصوص به خود را خواهد داشت.
به همین مناسبت، در ادامه این مقاله از بنیاد وکلا قصد داریم با کمک وکیل به بررسی این سوال بپردازیم که آیا در ایام عده وفات زن حق نفقه دارد؟ و در صورتی که این حق وجود دارد، پرداخت نفقه زن در این ایام به عهده چه کسانی است.
پرداخت نفقه زن
بر اساس قانون مدنی، نفقه زوجه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، نان، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
لذا نفقه زن به معنای تامین کلیه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن است که پرداخت این مبلغ از نفقه، در عقد دائم به عهده شوهر قرار گرفته است.
البته ذکر این نکته نیز ضروری است که در مقابل حق نفقه که به زن تعلق گرفته است، زن موظف است در مقابل شوهر تمکین نموده و وظایف زناشویی خود را انجام بدهد؛ در غیر این صورت پرداخت نفقه از سوی شوهر الزامی نخواهد بود.
برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین و حضوری در این راستا با متخصصین بنیاد وکلا در ارتباط باشید.
نفقه زن در ایام عده وفات
در قسمت قبل اصول کلی مربوط به پرداخت نفقه به زن که در قانون مدنی مورد توجه قرار گرفته است را ذکر نمودیم.
با این وجود، در شرایطی که شوهر فوت کرده باشد، به حکم شرع و قانون، زن موظف شده است که مدتی را تحت عنوان “عده وفات شوهر” نگه دارد که این امر از باب حرمت و احترام به شوهر متوفی می باشد، فلذا در این مدت، زن امکان ازدواج با مرد دیگری را نخواهد داشت و باید تا پایان مدت ذکر شده، عده وفات شوهر نگه دارد.
لذا از آن جهت که زن موظف است عده وفات شوهر به مدت چهار ماه و ده روز نگه دارد، لزوم پرداخت نفقه به وی را نمی توان از نظر دور داشت.
به همین دلیل است که قانون مدنی پرداخت نفقه به زن پس از فوت شوهر را پیش بینی کرده است که در واقع ناظر بر نفقه ای است که در زمان عده وفات به وی تعلق می گیرد.
در همین راستا وکیل تلفنی می‌گوید ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی مصوب سال ۱۳۸۱ با این محتوای حمایتی تدوین شده است:
در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عند المطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است (در صورت عدم پرداخت) تامین می گردد.
بنابراین، همانگونه که در این ماده ذکر شده است، زن در ایام عده وفات حق دریافت نفقه خواهد داشت تا بتواند مخارج زندگی خود را تامین نماید و از این جهت که شوهر در قید حیات نیست، اگر اموالی داشته باشد، نفقه زن از اموال وی پرداخت شده و در غیر این صورت، پرداخت نفقه به زن بیوه به عهده اقارب یا خویشاوندان متوفی (مانند پدر شوهر) خواهد بود.
پس از اینکه عده وفات شوهر به اتمام برسد، زن دیگر نمی تواند از بابت زمان عده فوت، نفقه ای را مطالبه نماید.
نکته مهمی که در این رابطه وجود داشته و ذکر آن به نظر مشاوره حقوقی ضروری می باشد، آن است که پرداخت نفقه زن در صورت تمکین، دینی است که به عهده شوهر بوده و لذا در صورتی که شوهر فوت کرده باشد ولی در طول مدت حیات نفقه ای به زن نپرداخته باشد، زن می تواند بابت نفقه ایام گذشته یا نفقه معوقه خود نیز اقدامات قانونی لازم را انجام بدهد و نفقه خود را از ما ترک (ارث) متوفی مطالبه نماید.
البته در شرایطی که زوجین قبل از فوت شوهر با یکدیگر زندگی مشترک داشته اند، فرض بر این است که نفقه زن پرداخت شده است و لذا نفقه ای از بابت نفقه گذشته به زن تعلق نخواهد گرفت.
