مالکیت زن نسبت به نفقه چگونه است؟

مالکیت زن نسبت به نفقه که حق قانونی اوست و با جاری شدن عقد دریافت آن برایش ممکن می‌شود از جمله موارد قانونی است که در حقوق خانواده بسیار مورد بحث قرار می‌گیرد.

پیش از پرداختن به نفقه و مالکیت زن بر آن لازم به ذکر است که شما می‌توانید به کمک وکیل نفقه بنیاد وکلا برای اقامه این دعوی اقدام نمایید.

مالکیت زن نسبت به نفقه

در خصوص اسکان یافتن زن در یک ملک دلیل بر مالک بودن نیست، اما در مورد نیازهایی مثل غذا، دلیل بر مالکیت زن است و مرد حق پس گرفتن آن را ندارد.

اگر زن به نحوی نفقه خود را از جای دیگری تامین کند می‌تواند مطالبه آن را از همسر خود بکند.

زن نسبت به اثاث منزل حق مالکیت ندارد ولی حق استفاده آن‌ها را دارد؛ مثل فرش و یخچال. زن نسبت به لباس‌هایش هم مالک نیست، بلکه حق استفاده از آن‌ها را دارد ولی در عرف، مالک آن است و می‌تواند در آن تصرف کند.

زمانی که زن در نکاح مرد است نفقه زن بر عهده مرد است، مگر در حالت نشوز واقع شود.

طبق قانون مدنی هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود؛ یعنی انچه که مرد را می‌تواند از نفقه دادن باز بدارد و این است که زن نشوز بکند، اینکه نشوز کی محقق می‌شود و کی محقق نمی‌شود این با دادگاه است.

نفقه

تا زمانی که زن در زوجیت مرد باشد، مرد مکلف به پرداخت نفقه است.

در صورت عدم انجام تکلیف نفقه از طرف مرد، زن می‌تواند برای دریافت نفقه به دادگاه مراجعه کند، در صورتی که مرد از دادن نفقه خودداری کند و در مقابل این کار بگوید که زن او ناشزه است و زن ادعای مرد را انکار کند، در این حالت زن نیاز به اثبات تمکین ندارد و مرد باید بر ادعای ناشزه بودن زن، دلیل ارائه کرده و اثبات کند، در غیر این صورت باید نفقه را پرداخت نماید.

ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی: زن می‌تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.

مثل بقیه طلب‌هایی که افراد دارند وقتی که به مدیون خودشان مراجعه بکنند و رای بگیرند دادگاه حکم به نفع داین و طلبکار صادر می‌کند و بعد اجرای احکام آن را اجرا می‌کند، در خصوص این مسئله الان ابزاری که در دست است برای آن قانون حمایت از خانواده است که اگر مردی نفقه زنش را نداد زن به دادگاه خانواده مراجعه می‌کند و این الزام را می‌خواهد در اینجا دو مسئله وجود دارد:

1. خواستن نفقه یا نفقه ای که باید پرداخت شود (دادگاه به این دو رسیدگی می‌کند).
2. نفقه‌ای که بعدا آن را پرداخت می‌کند.

چه بسا شرایط خانواده ایجاب بکند که این زمان مستقیما بخواهد از اموال شوهر نفقه خود را برداشت بکند، اینجاست که دادگاه پیش از آنکه زمان پرداخت نفقه برسد نمی‌تواند که از مال شوهر چیزی را بر دارد و به زن بدهد ولی می‌تواند مقدار ان را تعیین بکند.

به تدریج با توجه به تمکین که حاصل می‌شود، ان زن هم آن نفقه‌ای که دادگاه تعیین کرده برای اینده، گذشته مشکلی ندارد ولی در آینده مقدارش را تعیین می‌کنند و آنوقت به تدریج با تحقق تمکین پرداخت می‌شود و اگر نشوز حاصل شد، بعدا این مرد است که بایستی ثابت بکند، این نشوز را پرداخت همان مقداری هم که دادگاه تعیین کرده می‌تواند خودداری بکند.

آیا هزینه دوا و درمان بر عهده مرد است؟

اکثر فقها بر این عقیده هستند که هزینه درمان بر عهده زن است به جز موارد ذکر شده در قانون؛ چون عقد نکاح که محقق شده انچه که بر گردن مرد امده عبارتست از تامین غذا و تامین لباس و مسکن.

اما اینکه دوای آن زن پرداخت بشود و تامین بشود خیر؛ مگر آنکه بخواهیم از آن ماده ۱۱۰۷ استفاده بکنیم که می‌گوید خادم باید برایش بگیرد، در صورتی که وضعیت زنی ایجاب بکند یا نه.

به واسطه مرض یا نقصان اعضاء این جور استنباط می‌کنیم بگوییم که وقتی که قانونگذار می‌گوید بخاطر نقص عضو یا مریضی باید برای زن خادم گرفت پس به طریق اولی زن را باید معالجه کرد و هزینه‌های علاج آن و دوا و درمان او را باید معالجه هم کرد و هزینه‌های علاج ان و دوا و درمان او را هم به وسیله مرد تامین بشود، شاید با توجه به شرایط فعلی جامعه و حقوقی که مورد مطالبه خانم‌ها است.

این قسمت از قانون مدنی ما نیاز به افزودن ماده دیگری یا اضافه کردن مطالبی داشته باشد که این قسمت از قانون را برای ما روشن بکند.

به عبارت صحیح تر بگوییم، این قسمت از نیازهای خانواده را که مبنای زندگی زن و شوهر هست ان راتبیین بکند با اضافه کردن یا توضیح دادن زن حق استفاده از مسکن را دارد نه ملکیت آن را، در صورتی که زن صاحب خانه است مرد باید مال الاجاره را در صورت در خواست زن به او بدهد ولی استفاده زن از ملک مرد بدون پرداخت مال الاجاره است؛ زیرا قانونگذار تهیه مسکن را بر عهده شوهر قرار داد.

در صورت نیاز به ارتباط سریع و کم هزینه با متخصص حقوقی می‌توانید از وکیل تلفنی یا حضوری ما بهره‌مند شوید.

بر طرف کردن نیازهای زندگی زن دارای دو قید است:

1. متعارف باشد.
2. متناسب با وضع زن باشد.

از عرف گرفته شده یعنی در حدی که عرف ایجاب می‌کند اما زن چنان نیست که بخاطر این مساله تقاضا بکند که مسکن به نام او باشد. یکی دیگی البسه است.

البسه جمع لباس و لباس شامل پوشش می‌شود؛ مثلا در شرایط فعلی چادر و مانتو نوعی پوشش است، جوراب نوعی پوشش است آن چیزی که زن برای مراوده و رفت و آمد خودش در بیرون و خانه نیاز به ان دارد این هم به عهده مرد است.

یکی دیگر هم غذا است. غذا هم با تناسب طبیعت زن بر عهده مرد است یا خانمی است که غذاهای سطح بالا را می‌خورد که بایستی غذای سطح بالا تهیه شود. یکی دیگر از چیزهایی که برای زندگی لازم است وسایل و اثاثیه منزل است این هم باید با توجه به شان زن تهیه بشود.

خادم هم دو جا باید از طرف شوهر فراهم بشود، یکی در صورتی که شان زن ایجاب بکند که این خادم در اختیارش قرار بگیرد و دیگر انکه زن مریض بشود و نقصانی در اعضایش پیدا بشود که خودش نتواند کارها را انجام بدهد، اینجا شوهر باید برای او خادم و پرستاری بگیرد که او را اداره بکند.

برای زنش با تناسب و وضعیت او نفقه را فراهم بکند، پس تناسب و تعارف را باید در نظر بگیریم.

پرداخت نفقه توسط زوج

اگر مردی ملزم به پرداخت نفقه باشد و امکان پرداخت آن را هم داشته باشد ولی از انجام این کار سر باز زند، در این صورت او دچار تخلف شده و باید مجازات شود.

اگر مردی ملزم به پرداخت نفقه باشد ولی امکان پرداخت آن را نداشته باشد یا از پرداخت آن استنکاف کرد یا دادگاه نتوانست او را ملزم به پرداخت کند، در ماده ۱۱۱۲ قانون مدنی: (اگر اجرای حکم مذکور در ماده قبل ممکن نباشد، مطابق ماده ۱۱۲۹ رفتار خواهد شد).

ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی: در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرا حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می‌تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر را اجبار به طلاق می‌نماید. هم چنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.

اگر کسی از اجرای حکم دادگاه استنکاف کرد، دادگاه به نیابت از او کار محوله را انجام می‌دهد.

در صورتی که شوهر زن خودش را طلاق نداد حاکم به جای او زن آن مرد را مطلقه خواهد کرد که در طلاق غیابی هم تقریبا همین مسئله هست که در باب غایب مفقود الاثر و اینها هم به ان قبلا اشاره شد.

صورت دوم هم این است که شوهر اصلا ندارد فقیر شده است یا زن با آن مرد در خصوص نداشتن او می‌سازد یا اینکه نمی‌تواند با تداری و فقرش بسازد و نفقه می‌خواهد، اینجا هم باز به محکمه مراجعه می‌کند و فرض این است که در محکمه رسیدگی شده و مشخص شده که این مرد چیزی ندارد بدهد.

بنابراین زن بدون نفقه می‌ماند اینجا هم یا مرد به اختیار زن خودش را طلاق می‌دهد، اگر طلاق نداد زن برای اجبار مرد به طلاق به محکمه مراجعه می‌کند و محکمه هم تصمیم می‌گیرد.

عدم پرداخت نفقه

سوالی که ممکن است مطرح بشود این است که اگر زنی به دادگاه مراجعه کرد و نفقه گذشته خودش را مطالبه کرد که پرداخت نشده ولی مرد بدلایلی این نفقه گذشته را نداد ایا باز هم زن می‌تواند از دادگاه طلاق اجباری را درخواست بکند یا نه؟

تاکنون هر چه راجع به طلاق اجباری گفته شد یا الزام به پرداخت نفقه بود نفقه حال یا اینده بود اما اگر مرد زندگی کرد و نفقه زنش را نداد، بعدا خواهیم گفت که این نفقه یک دینی است برعهده مرد و باید پرداخت نماید.

در صورتی که مرد از پرداخت نفقه به هر دلیلی امتناع کرد زن به دادگاه رجوع می‌کند و او را محکوم به پرداخت نفقه ای که پرداخت نکرده است، می‌کند.

در اینجا مرد بدهکار است ولی زن نمی‌توان او را به عنوان عدم ادای دین مجبور به طلاق کند؛ زیرا دینی که مرد بابت ندادن نفقه به زن خودش بدهکار است مانند دیون دیگر است، زن به دلیل عدم پرداخت دین گذشته این حق را ندارد که به دادگاه مراجعه بکند و بخواهد حالا که دیون گذشته ایشان را بابت نفقه اش را شوهر نداده، پس شوهر مجبور بشود او را طلاق بدهد به این دلیل اجبار طلاق امکان ندارد.

در کنار مراجعه حضوری و تماس تلفنی، امکان ارتباط با وکیل آنلاین نیز برای شما در هر نقطه جغرافیایی وجود دارد. این امکان شامل دسترسی سریع با امکان پیوست مدارک برای مطالعه پرونده می‌باشد.

وضعیت نفقه پس از انحلال نکاح

آیا نفقه زن پس از انحلال نکاح بر عهده مرد است؟ انحلال نکاح به سه صورت است:

• طلاق
• فسخ
• فوت

در این ۳ حالت باید شرایط زن از لحاظ:

• الف – بارداری
• ب – قطعیت باردار نبودن
• ج – مشکوک بودن به آن را در نظر گرفت.

هر کدام از این موارد سه گانه و با توجه به موردی که زن ممکن است داشته باشد، در انفاق مرد نسبت به او پس از انحلال عقد نکاح موثر است.

در خصوص مشکوک بودن زن از لحاظ بارداری، مشخص می‌شود زن یا باردار هست یا باردار نیست و با توجه به وضعیت زن مشخص خواهد شد، در صورتی که طلاق رجعی باشد، نفقه باید به زن پرداخت شود.

زنی که در طلاق رجعی است در واقع هنوز در زوجیت همسر سابق خود است.

و چنان نیست که زن و مرد به صورت دائم جدا شده باشند بلکه به صورت موقت است، اگر عده تمام شد و این مرد رجوع نکرد، ازدواج قطعی به هم می‌خورد ولی مرد می‌تواند در این فاصله رجوع بکند و نیازی به عقد هم ندارد، همین مناسبت هم به آن عده رجعی می‌گویند.

در این مدت زن می‌تواند نفقه خودش را بگیرد و مرد باید نفقه او را بدهد و اگر یکی از آن‌ها از دنیا رفت از دیگری ارث می‌برد، پس بنابراین این مسئله را باید بدانیم در زمان طلاق رجعی نفقه به عهده مرد است که پرداخت بکند.

ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی: نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد، لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد، مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.

طلاق بائن عبارت است از: طلاقی که مرد در زمان عده حق رجوع به زن خود را ندارد. اگر زنی که در اثر فسخ یا طلاق بائن از شوهر خود جدا شده باشد، در صورت باردار بودن نفقه به او تعلق می‌گیرد.

برای دریافت اطلاعات تکمیلی از مشاوره حقوقی نفقه بهره‌مند شوید.