مدت زمانی که شاکی خصوصی و یا مدعی العموم می‌توانند برای شکایت کیفری و یا تعقیب، دادرسی و یا اجرای مجازات اقدام کنند در قانون مجازات اسلامی تعیین شده است که به این مدت مرور زمان می‌گویند. در این مقاله مرور زمان سرقت را برایتان توضیح می‌دهیم.
آیا تا به حال برایتان اتفاق افتاده که از وقوع جرمی متضرر شوید و بعد از مدت‌ها بخواهید شکایت کنید، اما دادسرا به علت گذشت مدت طولانی از زمان واقعه، شکایت شما را نپذیرد؟ در حقوق جزا به این مورد شمول «مرور زمان» می‌گویند.
مرور زمان به معنای سپری شدن زمانی است که پس از آن، امکان شکایت، تعقیب متهم، صدور و اجرای حکم وجود ندارد. در واقع پس از گذشت زمانی (که مقدار آن بسته به اهمیت هر جرم در قانون مشخص شده) جامعه از صدمه‌ای که بر پیکرش وارد آمده، چشم‌پوشی می‌کند.
مرور زمان شامل جرایم تعزیری است و جرایم موجب قصاص و حد مشمول مرور زمان نمی‌شوند. شما می‌توانید با دریافت مشاوره حقوقی آنلاین از جزئیات مرور زمان آگاه شوید.
چند نوع مرور زمان داریم؟
مرور زمان شکایت
این نوع مرور زمان مخصوص جرایم قابل گذشت است. جرم قابل گذشت جرمی است که صرفا با شکایت شاکی قابل تعقیب است و درصورت گذشت شاکی در هر مرحله از رسیدگی، تعقیب یا مجازات موقوف می‌شود. جرایم قابل گذشت در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، مشخص شده و سایر جرائم غیر قابل گذشت است.
مرور زمان تعقیب
اگر از «تاریخ وقوع جرم» تا انقضاء مواعد قانونی، جرم غیرقابل گذشت تعقیب نشود، پس از آن دیگر امکان تعقیب وجود ندارد. این مواعد با توجه به نوع جرم متفاوت است.
مرور زمان دادرسی
چنانچه از تاریخ «آخرین اقدام تعقیبی یا تحقیقی» تا انقضاء مواعد قانونی، حکم قطعی صادر نشود، پس از آن دیگر امکان صدور حکم وجود ندارد.
با استناد وکیل تلفنی ما طبق تبصره ۱ ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی «اقدام تعقیبی یا تحقیقی، اقدامی است که مقامات قضایی در اجرای یک وظیفه قانونی از قبیل احضار، جلب، بازجویی، استماع از اظهارات شهود و مطلعان، تحقیقات یا معاینه محلی و نیابت قضایی انجام می‌دهند.»
مرور زمان اجرای حکم
اگر از زمان «قطعیت حکم» تا انقضاء مواعد قانونی، حکم اجرا نشود، پس از آن دیگر امکان اجرای مجازات وجود ندارد.
مرور زمان اقسام سرقت‌های تعزیری
سرقت، جرمی غیرقابل گذشت است؛ پس مشمول مرور زمان شکایت نمی‌شود و خواه شاکی شکایت کند، خواه نه، این جرم از سوی دادستان قابل تعقیب است.
قانون مجازات اسلامی برای سرقت‌های مختلف با توجه به شرایط و نحوه وقوع آن، مجازات‌های متفاوتی مقرر کرده است. بر همین اساس، مدت زمانی که برای چشم‌پوشی از اقسام سرقت باید سپری شود نیز متفاوت است. در زیر به انواع سرقت و مرور زمان هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
سرقت موجب حد چه مشخصاتی دارد؟
- سرقت در شب واقع شده باشد؛
- سارقین دو نفر یا بیشتر باشند؛
- یک یا چند نفر از آن‌ها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند؛
- سارقان از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا بر خلاف حقیقت خود را مأمور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکونت یا آماده برای سکونت یا توابع آن است، سرقت کرده باشند؛
- سارقان در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.
مرور زمان جرم سرقت
به گفته مشاوره حقوقی بنیاد وکلا انواع مرور زمان سرقت را می‌توان به این ترتیب دسته‌بندی کرد:
- سرقت موضوع ماده ۶۵۳ قانون مجازات اسلامی: راهزنی در راه‌ها و شوارع گذشت ۱۵ سال برای مرور زمان تعقیب و صدور حکم و ۲۰ سال برای مررو زمان اجرای مجازات.
- سرقت موضوع ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی: سرقت مقرون به آزار یا سرقت مسلحانه. گذشت ۱۰ سال برای مرور زمان تعقیب و صدور حکم و ۱۵ سال برای مرور زمان اجرای مجازات.
- سرقت موضوع ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی: کیفزنی و جیب‌بری و غیره گذشت ۷ سال برای مرور زمان تعقیب و صدور حکم و ۱۰ سال برای مرور زمان اجرای مجازات.
- سرقت موضوع ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی: سرقت وسایل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی. گذشت ۷ سال برای مرور زمان تعقیب و صدور حکم و ۱۰ سال برای مرور زمان اجرای مجازات.
مرور زمان سرقت از منزل
- سرقت از منزل و محل سکونت یا آماده برای سکونت یا در توابع آن یا در محل‌های عمومی از قبیل مسجد و حمام و غیره واقع شده باشد.
- سرقت در جایی واقع شده باشد که به واسطه درخت یا بوته یا پرچین یا نرده، دارای حفاظ بوده و سارق حرز (حفاظ) را شکسته باشد.
- در صورتی که سرقت در شب واقع شده باشد.
- سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
- سارق مستخدم بوده و مال مخدوم (یعنی کارفرمای) خود را دزدیده یا مال دیگری را در منزل مخدوم خود یا منزل دیگری که به اتفاق مخدوم به آنجا رفته یا شاگرد یا کارگر بوده یا در محلی که معمولا محل کار وی بوده از قبیل خانه، دکان، کارگاه، کارخانه و انبار سرقت نموده باشد.
- هرگاه اداره‌کنندگان هتل و مسافرخانه و کاروانسرا و کاروان و به طور کلی کسانی که به اقتضای شغل اموالی در دست آنان است، تمام یا قسمتی از آن را مورد دستبرد قرار دهند.
بعد از گذشت ۷ سال مرور زمان تعقیب و صدور حکم به اتمام خواهد رسید و بعد از گذشت ۱۰ سال دیگر اجرای مجازات امکان پذیر نیست.
برای طرح هرگونه شکایت با توجه به مرور زمان آن از همراهی بهترین وکیل دادگستری بنیاد وکلا استفاده کنید.
