دادسراکیفری (جرائم)

شرایط تحقق جرم شهادت دروغ و مجازات آن

شهادت به عنوان یکی از مهمترین دلایلی که می توان به وسیله آن یک دعوا را ثابت نمود، نقش مهمی در نظام حقوقی و قضایی ما ایفا می نماید؛ چرا که تعداد زیادی از دعاوی مطرح شده در مراجع دادگستری را می توان به وسیله شهادت اثبات نمود.

اما گاهی اوقات شهادت بعنوان یکی از ادله اثبات دعوی دستمایه فریب و نیرنگ برخی اشخاص قرار می گیرد و این اشخاص با دریافت مبالغی اندک حاضر به ادای شهادت دروغ می شوند؛ به همین دلیل است که قانونگذار شهادت دروغ را جرم انگاری نموده است.

به همین دلیل قصد داریم در این مقاله ابتدا به شرایط تحقق جرم شهادت دروغ پرداخته و در ادامه مجازات شهادت دروغ و جبران خسارت شهادت دروغ را مطرح کنیم.

شرایط تحقق جرم شهادت دروغ

جرم شهادت دروغ از جمله جرایم عمدی محسوب می شود؛ چرا که در ابتدای ادای شهادت، شاهد سوگند می خورد و در واقع نسبت به مفاد شهادت و عواقب آن آگاهی کامل دارد، به همین دلیل، در صورتی که در شهادت خود دروغ بگوید، مرتکب جرم شهادت کذب شده است.

مطابق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی، جرم شهادت کذب در صورتی محقق می شود که ادای شهادت در دادگاه و نزد مقامات رسمی صورت گرفته باشد.

در واقع شرایط تحقق جرم شهادت دروغ را می توان شامل موارد زیر دانست:

اول اینکه شهادت دروغ باید در دادگاه صورت گرفته باشد؛ به همین دلیل شهادتی که در خارج از دادگاه و مراجعی که به آنها دادگاه گفته نمی شود، بیان شده باشد، جرم شهادت دروغ را محقق نمی کند؛ بعنوان مثال ادای شهادت دروغ در مراجع انتظامی همچون کلانتری.

دوم آنکه شهادت دروغ علاوه بر اینکه باید در دادگاه باشد، باید نزد مقامات رسمی نیز ادا شده باشد؛ بنابراین، اگر شهادت نزد شخصی که این صلاحیت را ندارد ادا شده باشد، نمی توان آن را جرم شهادت دروغ دانست.

البته بنابر نظریه اداره حقوقی قوه قضاییه، مقامات رسمی اختصاص به مقامات قضایی ندارد؛ پس شهادت نزد سایر مقامات غیر قضایی که در قانون مشخص شده اند هم شهادت دروغ محسوب می شود.

مثلا طبق ماده ۴۹ قانون ثبت احوال اگر کسی در اداره ثبت احوال به دروغ شهادت دهد که فلان شخص صاحب فرزندی شده است و این شهادت موثر در صدور شناسنامه مورد شهادت گردد مشمول شهادت دروغ است.

همچنین ماده ۲ قانون تخلفات، جرایم و مجازات های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه، ماده ۱۵ قانون راجع به ورود و اقامات اتباع خارجه در ایران و ماده ۱۰ قانون تصدیق انحصار وراثت نیز  مقاماتی را پیش بینی نموده اند که شهادت نزد آنها، شهادت دروغ محسوب می گردد.

مجازات شهادت دروغ

شهادت دروغ شامل دو دسته ضمانت اجرای حقوقی و ضمانت اجرای کیفری می باشد که در برخی مواد قانونی به آنها اشاره شده است.

به عنوان نمونه مجازات شهادت دروغ را می توان در ماده ۶۵۰ قانون تعزیرات مشاهده نمود که بر اساس آن:

  • هرکس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد ، به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
  • همچنین در صورتی که شهادت دروغ سبب اجرای مجازاتی همچون دیه (دیه شکستن استخوان)، حدود (حد شرب خمر) یا قصاص (اعدام) بر فردی شود، همان مجازات بر کسی که شهادت دروغ داده نیز اعمال می شود.

به عنوان مثال، اگر عده ای به جرمی که موجب قصاص است شهادت بدهند، اما پس از اجرای قصاص ثابت شود که شهادت دروغ داده اند، قاضی و مامور اجرای حکم ضامن نیستند؛ بلکه ادا کننده شهادت دروغ اعدام می شوند.

  • بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، در صورتی که بازداشت بر اثر اعلام مغرضانه جرم، شهادت کذب و یا تقصیر مقامات قضایی باشد، دولت پس از جبران خسارت می تواند به مسئول اصلی مراجعه نماید.

نکته مهمی که می توان در اینجا به آن اشاره کرد این است که بر اساس قانون اگر کسی به دروغ علیه دیگری شهادت بدهد و رای دادگاه بر اساس شهادت دروغ او صادر شده باشد (نه دلیل دیگری)، در این صورت می توان از طریق دیوان عالی کشور، تقاضای اعاده دادرسی نمود؛ البته به این شرط که شهادت دروغ به موجب حکم قطعی اثبات شود.

جبران خسارت ناشی از شهادت دروغ

 مطابق قانون مدنی هر کس به دیگری خسارتی وارد کند ملزم است آن را جبران کند؛ به همین ترتیب اگر شهادت دروغ هم موجب خسارتی به فردی شود بایستی آن را  جبران نمود.

علاوه بر این در قانون مواردی در خصوص جبران خسارت ناشی از شهادت دروغ پیش بینی شده است.

در مواردی که دادگاه از شهود درخواست ادای شهادت کند و بعد معلوم شود که شهادت برخلاف واقع داده اند، اعم از اینکه به نفع یا به ضرر یکی از طرفین باشد، علاوه بر مجازات شهادت دروغ، چنانچه شهادت خلاف واقع آنها موجب وارد آمدن خسارتی شده باشد، به پرداخت آن نیز محکوم خواهند شد.

 

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا